Het perspectief bepaalt het oordeel

Een paar dagen geleden werd ik gebeld door de redactie van Binnenlands Bestuur voor een interview. De VNG had in een persbericht laten weten dat de daling van het aantal Wsnp-aanvragen te danken is aan de inspanningen van gemeenten. De redactie wilde weten of ik dat beeld deelde.

In veel gemeenten staat schuldhulpverlening op dit moment hoog op de politieke agenda. Veelal niet omdat de resultaten zo goed zijn, maar omdat wethouders en raadscommissies ontevreden zijn over de huidige gang van zaken. Oplopende wachtlijsten, lange doorlooptijden en grote uitval zijn vaak de belangrijkste punten van zorg. De zorgen zijn terecht, maar voelen voor de mensen in de uitvoering soms wat ongemakkelijk. Vergeleken met een paar jaar geleden hebben gemeenten mooie stappen vooruit gezet. Bij veel organisaties steeg het slagingspercentage en is er aandacht gekomen voor belangrijke onderdelen van de uitvoering zoals preventie, stabiliseren en nazorg.

We zien hier twee werelden botsen. De politiek heeft alleen oog voor de verbeteringen die nodig zijn. De schuldhulpverlening voelt zich soms wat miskent omdat ze onvoldoende waardering krijgt voor de meters die al gemaakt zijn. En ze hebben beide gelijk!

Tegen deze achtergrond begrijp ik dan ook wel dat de VNG geneigd is het afgenomen beroep op de Wsnp (zoals beschreven in de Wsnp-monitor) toe te schrijven aan de inspanningen van de gemeenten. De afname is alleen veel te groot en veel te plotseling opgetreden om volledig toe te schrijven aan betere prestaties van gemeenten. Een minstens even en misschien wel veel belangrijkere verklaring voor de afname zijn de ingewikkeldere aanvraagprocedure en de aanscherping van de toelatingseisen per 1 januari 2008. Veel schuldhulpverleners hebben begin 2008 geconstateerd dat clienten niet werden toegelaten tot de Wsnp of dat het op orde maken van de aanvraag zo ingewikkeld was, dat ze zijn afgehaakt. Het gevolg is dat er nu een groep mensen is die na een mislukt minnelijk traject tussen de wal en het schip vallen. Hoe groot die groep is weten we niet precies, maar in ieder geval groot genoeg om ons er wat van aan te trekken.

De schuldenaar die vanavond niet weet hoe hij warm eten op tafel moet zetten voor zijn kinderen is voor ons allemaal de drijfveer om ons bezig te houden met schuldhulpverlening. Zeker in het huidige tijdsgewricht waarin steeds meer mensen in financiele problemen komen tan gemeenten ondanks de betere prestaties nog steeds voor de enorme klus om meer mensen sneller uit de schulden te helpen of in iedergeval ondersteuning te bieden dat hun problemen niet groter worden dan ze al zijn. Dit realiseren we door niet te verzanden in discussies over de vraag hoe we de inmiddels geboekte resultaten moeten waarderen, maar door eendrachtig de schouders er onder te zetten en niet te rusten tot we in heel Nederland een gemiddeld slagingspercentage hebben van ruim vijftig procent en we met recht kunnen zeggen dat de rechtbanken dankzij de gemeenten zonder werk zitten!